مرداویج بن زیار دیلمی

---

مرداویج بن زیار دیلمی (متوفای ۳۲۳ق)، از سرداران لشکر امیر نصر سامانی بود که بر علیه وی شورش کرد. وی حکومت آل زیار را برپا کرد.

۱ - معرفی اجمالی

---

مرداویج بن زیار دیلمی از سرداران لشکر امیرنصر سامانی حاکم ماوراءالنهر و خراسان بود. نصر او را همراه سردار اسفار بن شیرویه دیلمی برای فتح ری فرستاد که بر آن دست یافت. اسفار از جانب امیر سامانی والی ری شد. مرداویج بر اسفار شورید، او را کشت و والی ری شد. سپس بر گرگان و اصفهان نیز دست یافت و حکومت آل زیار را برپا کرد و تصمیم گرفت عراق را به تصرف در آورد تا شوکت پارسیان را تجدید کند.
مرداویج خود را شاهنشاه لقب داد و تختی زرین برای خود و کرسی‌هایی سیمین برای سرداران بزرگ ساخت تا بر آن بنشینند و تاجی مرصّع همانند تاج کسری درست کرد و نخوت شاهی به خود گرفت. او فردی خونریز، خشن و بدکردار بود. با غلامان ترک که بجکم و توزون هم در میانشان بودند، بدرفتاری آغاز کرد. سرانجام کینه او به دل گرفتند و او را در اصفهان در حمام کشتند و گریختند.
او می‌خواست حکومت و شوکت ایرانیان را زنده کند و می‌گفت: «من حکومت پارسیان را باز می‌گردانم و دولت عرب را نابود می‌کنم.» برادرش وشمگیر بن زیار به جای او نشست.

۲ - پانویس

---